|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
okoliczności nie jest ci chyba obojętne, czy twoi towa
rzysze są przyjaznie czy wrogo do ciebie usposobieni,
Rozdział trzeci
lecz raczej myślisz, że trzeba się postarać pozyskać
Sokrates godzi zwaśnionych braci
sobie ich życzliwość.
Oczywiście, tak myślę. Gdy się Sokrates dowiedział, że dwaj bracia, a jego j
i3 - Nie ulega więc wątpliwości, że w twoim przeko dobrzy znajomi, Chajrefont i Chajrekrates, żyją w nie
naniu należy o te rzeczy się troszczyć, ale w takim zgodzie, spotkawszy Chajrekratesa2, powiedział do niego:
razie, czy nie sądzisz, synu, że powinieneś okazywać
1
Chodzi o tak zwaną w systemie demokracji ateńskiej dokimazję.
szacunek matce, która ze wszystkich ludzi najbardziej
Kandydaci do Rady i na inne urzędy musieli przed objęciem urzędo
cię kocha? Nie wiesz, że nawet państwo o każdą inną
wania poddać się badaniom przed swego rodzaju komisją weryfikacyjno-
skrutacyjną, która sprawdzała, czy kandydat odpowiada warunkom,
niewdzięczność nie dba ani za nią nie karze, ale po
jak na przykład, czy posiada prawo obywatelstwa, czy jego moralność
prostu nie zwraca uwagi na to, jeśli ktoś nie odwdzięcza
jest bez zastrzeżeń, a także czy szanuje rodziców i spełnia względem nich
się za otrzymane dobrodziejstwa; jeśli natomiast ktoś
obowiązki. Według bowiem ustawy Solona kto nie szanuje swoich
nie szanuje rodziców, karze go i jako niegodnemu
rodziców, niech będzie odsądzony od czci (Diog. Laertios I 55).
2
nie pozwala sprawować urzędów; wychodzi bowiem
Chajrefont i Chajrekrates dwaj bracia, którzy (zwłaszcza Chajre-
88 Wspomnienia o Sokratesie 11 3 Wspomnienia o Sokratesie 11 3 89
Powiedz mi, drogi Chajrekratesie, czy ty także Poza tym wszyscy ludzie bardziej szanują tych, którzy
należysz do ludzi, którzy uważają majątek za coś mają braci, niż tych, którzy ich nie mają, i mniej
bardziej wartościowego od brata? Zresztą inni bracia ośmielają się ich krzywdzić.
są nierozumni, twój zaś jest bardzo rozumny, tamci Odpowiedział na to Chajrekrates:
potrzebują pomocy od innych, twój brat jeszcze tobie " Masz rację, Sokratesie, i gdyby nasza niezgoda >
może udzielić pomocy, poza tym inni mają po kilku nie była tak wielka, nie ulega wątpliwości, że trzeba
by mi było pogodzić się z bratem i z błahych powodów
2 braci, a ty masz tylko jednego. I to także jest rzeczą
nie stronić od niego. Brat jest rzeczywiście wielkim
zdumiewającą, jeśli ktoś w istnieniu swoich braci
skarbem, jak powiedziałeś, jeżeli jednak naprawdę
upatruje szkodę dla siebie dlatego, że nie posiada ich
jest taki, jaki być powinien. Jeżeli natomiast brak
mienia, ale w obywatelach nie upatruje dla siebie
mu wszystkich przymiotów dobrego brata, jeżeli pod
szkody, choć tak samo nie posiada ich mienia; co
każdym względem jest zaprzeczeniem ideału brata,
więcej, w tym ostatnim przypadku potrafi oceniać
po co próbować rzeczy niemożliwej?
rzeczy inaczej, rozumie mianowicie, że korzystniej
jest żyć w licznym otoczeniu i bezpiecznie zachować Dobrze odpowiedział na to Sokrates ale c
wystarczającą ilość mienia niż pozostawać w samot jak właściwie jest, drogi Chajrekratesie? Czy brat twój,
ności i posiadać cały nawet majątek obywateli, nara- Chajrefont, nie może pozyskać sobie życzliwości twojej
ani też nikogo innego, czy może są jednak ludzie
3 żając się na niebezpieczeństwo. Niestety, w odnie
życzliwi mu, i to nawet bardzo?
sieniu do braci nie uznaje tego samego punktu widze
nia. Za pieniądze ludzie, których stać na to, kupują Otóż to! podchwycił Chajrekrates. Z tej
niewolników, by mieć z nich towarzyszy w pracy i zdo właśnie przyczyny zasługuje na moją nienawiść, że
bywają sobie przyjaciół, by mieć z nich pomoc w po w stosunku do innych potrafi być uprzejmy, ale jak
trzebie; jeśli zaś chodzi o braci, wcale o nich nie dbają, zetknie się ze mną, wszędzie słowem i czynem przy
tak jakby z obywateli można było uczynić swoich nosi mi więcej szkody niż pożytku.
Czy czasem zapytał Sokrates nie zachodzi 7
* przyjaciół, z braci nie. A przecież przyjazni sprzyja
tu taki przypadek, że podobnie jak koń wyrządza
pochodzenie z tych samych rodziców, jak również
szkodę jezdzcowi, który nie umie się z nim obchodzić,
wspólne wychowanie, skoro nawet dzikie zwierzęta
są szczególnie przywiązane do swego rodzeństwa. a jednak stara się korzystać z jego usług, tak samo
twój brat szkodzi każdemu, kto nie potrafi z nim
współżyć, a jednak chciałby mieć z niego korzyści?
font) należeli do najgorliwszych uczniów Sokratesa. Chajrefont byl
Czy to możliwe rzekł Chajrekrates abym s
tym, który zwrócił się do wyroczni delfickiej z pytaniem, czy jest ktoś
nie potrafił współżyć z bratem, ja, który przecież
większym mędrcem od Sokratesa, i otrzymał odpowiedz przeczącą:
każdemu potrafię się odwzajemnić dobrym słowem
Mądry Sofokles, mądrzejszy Eurypides, najmądrzejszy jednak z wszyst
za dobre słowo, dobrym uczynkiem za dobry uczynek?
kich Sokrates; por. też wyżej, str. 6 -7.
90 Wspomnienia o Sokratesie II 3
Wspomnienia o Sokratesie II 3 91
Kto jednak słowem i czynem stara się sprawić mi
zechciał nakłonić któregoś z twoich przyjaciół, aby
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plmew.pev.pl
|